W poprzednim artykule pisałem o tym jak działa wstyd (przeczytaj) w oparciu o inspirację książką „Wstyd” Elżbiety Czykwin. W tym artykule chciałem poszerzyć Ci jeszcze bardziej Twoją wiedzę o tym  niezwykle ważnym dla człowieka uczuciu.

Poniżej podam dwa przykłady tego w jaki sposób możesz przeżywać nieświadomy wstyd. Jeden z nich statystycznie częściej występuje u kobiet, a drugi u mężczyzn.

1. Wstyd „nieskrywany i niewyodrębniony” (częściej u kobiet) – doświadczając tego wstydu będziesz chcieć maskować go słowami i gestami pragnąć uniknąć prawdziwego źródła przykrych emocji, które doświadczasz. Jeśli pójdziesz na randkę i ubrudzisz się jedzeniem podczas kolacji, lub spotkasz się z przyjaciółkami i one zwrócą uwagę na Twój wygląd, wtedy może pojawić się wstyd. Możesz stać się smutna i ponura, a Twoja mowa może stać się zaburzona. Zaczniesz się jąkać i wolniej mówić. Spadnie siła Twojego głosu. Będziesz doświadczać bolesnych uczuć ale nie zidentyfikujesz ich jako wstydu. Możesz mówić/myśleć: „Czuję się głupio, niewygodnie, niezręcznie, nie mam poczucia bezpieczeństwa”. Wstydząc się w taki sposób będziesz unikać kontaktu wzrokowego i rumienić się. Tego typu wstyd prowadzi do wycofywania się/uległości. Słowo „nieskrywany” oznacza, że widać objawy wstydu ale trudno może ci być to nazwać „wstydem”. Słowo „niewyodrębniony” oznacza, że będziesz starać się ukryć wstyd pod maską rozproszonej, spowolnionej i ledwo słyszalnej mowy.

2. Wstyd „pomijany” (częściej u mężczyzn) – różni się od opisanego wyżej wstydu. Jest on bardziej ukryty i subtelny. Jeśli ktoś zwróci uwagę na to, że mało zarabiasz, lub podczas spotkania, ktoś śmiał się z Twoich niepowodzeń wtedy możesz doświadczyć wstydu. Możesz mieć wtedy tendencje do szybkiego, a nawet bardzo szybkiego mówienia. Możesz zacząć bez końca opowiadać różne historie, nieustannie powtarzać te same opowieści, co niemal podchodzi pod obsesję. Myśli i mowę możesz mieć nierozproszoną, a umysł aktywny intelektualnie. Możesz jednak nie być zdolny do rozwiązywania problemów czy podejmowania ważnych decyzji, bo lęk przed doświadczeniem przykrych emocji wstydu, który przed chwilą się pojawił, odsuwa Cię od myślenia o teraźniejszości. Możesz mieć wrażenie, że wcale się nie wstydzisz i czuć się dobrze, jednak tak naprawdę wstyd zepchnięty jest do nieświadomości. Twoje zachowania stają się hiperaktywne. Jeśli jednak do wstydu dojdzie gniew, wtedy ta mieszanka staje się wybuchowa, bo spirala wstyd-gniew zaczyna napędzać się bardzo szybko i może prowadzić do aktów agresji. Słowo „pomijany” oznacza, że wstydu nawet nie zauważasz.

W obu przypadkach źródłem Twojego wstydu jest negatywna ocena własnego JA  w wyobrażonych osądach otoczenia na Twój temat. Osoby z niskim poczuciem wartości są bardziej podatne na wstyd, bo ich JA jest bardzo kruche i mocno zależne od oceny otoczenia. Jeśli dziecko nie doświadczało miłości (więzi) z otoczenia to doświadcza „kompleksu gorszości”, który może przebiegać na dwa  wymienione wyżej sposoby.

Jedną z metod, które mogą pomóc Ci poradzić sobie ze swoim wstydem jest praktyka Nonviolent Communication, gdzie będziesz mógł/mogła wzmocnić swój obraz JA oraz nauczyć się transformować wstyd w konstruktywne działanie, jakim jest budowanie więzi społecznych. Dzięki temu wstyd nieświadomy przeobrazi się w wstyd świadomy, który jest jedynie informacją o jakości relacji między Tobą a innymi ludźmi.

Jeśli chcesz otrzymywać informacje o warsztatach i szkoleniach opartych na Nonviolent Communication zapisz się na newsletter na samym dole tej strony nad zakładką Instagram.