Być może słyszałeś dobre rady, że zmiana wymaga odpowiedniego wyznaczenia celów, stworzenia planu oraz pracy na nawykach. Mimo tego, dalej masz wrażenie, że coś jeszcze Cię blokuje.

Jest jeszcze jeden poziom, którego wiele osób jest nieświadoma. Chcesz go odkryć?  To przeczytaj artykuł.

Jeśli chcesz zmienić coś w życiu to niezależnie czy odniesiesz sukces czy poniesiesz porażkę w jakiś sposób zaczniesz odróżniać się od grupy, w której do tej pory żyłeś. A to z kolei, w świecie gdzie ludzie nie rozumieją jak działają relacje oraz psychika, powoduje wielkie napięcie. Odróżnianie się od innych naraża na doświadczanie wstydu, bo wtedy przestajemy pasować do grupy. Grupa może zawstydzić się przez porównywanie do Ciebie, jeśli zaczniesz odnosić sukcesy i najłatwiejszym sposobem na sprawienie sobie ulgi będzie wykluczenie Cię ze „stada”. Wstyd ma tendencję do zapętlania się. Może Cię zawstydzać to, że grupa jest zawstydzona (Przeczytaj artykuł o rodzajach wstydu). Przez brak kompetencji w pracy ze wstydem ludzie wpadają w gniew, który wyraża się poprzez agresję, która jeszcze bardziej narusza więzi, co generuje jeszcze więcej wstydu. To właśnie lęk przez wstydem tak bardzo blokuje nas przed zmianą.

Ludzie są gatunkiem stadnym. Dla przeżycia i prawidłowego rozwoju potrzebujemy relacji z innymi ludźmi i przynależności do grupy. Niezwykle ważne są dla nas więzi z innymi. Gdybyśmy zostali odrzuceni po urodzeniu przez rodziców umarlibyśmy. To samo mogło nas kiedyś spotkać, gdy mieszkaliśmy w plemionach. Bez grupy skazani byliśmy na śmierć. Dlatego tak ważna jest dla nas przynależność do grupy.

Natura (ewolucja) zadbała o to by człowiek dbał o relacje i dała nam uczucie wstydu, którego celem jest informowania nas, o jakości więzi z innymi ludźmi.

Niestety nasza kultura wypaczyła wstyd. Stał się on narzędziem do kontrolowania innych zamiast służyć temu, do czego został zaprojektowany – budowania relacji. Wstyd mówił kiedyś: „Uważaj! To, co robisz zagraża relacjom z innymi. Dzisiaj mówi „Jesteś zły, kiedy nie robisz tego, co Ci kazałem”.

Niektórzy mówcy motywacyjni czy trenerzy rozwoju osobistego mówią “żebyś przestał narzekać i wziął się wreszcie do roboty”. Proponują wejść w buntownika, który nie będzie się przejmował zdaniem innych ludzi. Polega to na tym, by przykryć wstyd gniewem. Gniew daje kopa do działania i przez to pozornie mamy wrażenie, że stał się panaceum na nasze bolączki. Problem jest jednak taki, że buntownicy nie zwracają uwagi na słowa innych, tracą relacje i stają są samotni. Prędzej czy później zaczynają cierpieć z powodu braku bycia w grupie. (Pamiętaj, jesteśmy istotami społecznym!) Często to nieznośne cierpienie prowadzi to do wypierania emocji. Wtedy życie traci smak i sukcesy nie cieszą. Człowiek staje się pusty w środku i wrogo nastawiony do innych.

Brak zmiany nie zaspokaja części ważnych dla Ciebie potrzeb. Zmiana natomiast naraża na utratę ważnej dla Ciebie przynależności do grupy. Czy w takim razie jesteś skazany na ciągłe cierpienie?

Gdyby ludzie nauczyli się odpowiednio rozmawiać z bliskimi im osobami o swoich uczuciach, potrzebach i tym co dla nich ważne, wtedy mogliby zacząć transformować wstyd w konstruktywne działanie. Gdyby społeczeństwo zamiast podcinać skrzydła dawało wsparcie i akceptację byłoby więcej odwagi na zmiany.

Kiedy odnosisz porażkę to zamiast słyszeć „A nie mówiłem? Na co Ci to było? Było się nie wychylać” wolałbyś pewnie otrzymać wsparcie, akceptację, zrozumienie, szacunek i uznanie. I tak już cierpisz ze względu na porażkę. Nie trzeba Ci więcej cierpienia. Wtedy pewnie łatwiej byłoby Ci podejmować kolejne próby.

Kiedy odnosisz sukces to być może chciałbyś zachować swoje relacje na dotychczasowym poziomie. Zamiast krytyki lub, że teraz „Twoim obowiązkiem powinno być pomaganie innym”, otrzymać akceptację, zrozumienie, autentyczność, szacunek i przestrzeń na to, żebyś ty sam decydował, co chcesz zrobić ze swoim sukcesem.

Szkoda, że tak mało empatii wśród ludzi. Zatraciliśmy ją przez sposób, w jaki się komunikujemy. Ale wszystkiego da się odbudować. Jeśli Cię to interesuje to sprawdź, czym jest filozofia empatii i oparta na niej komunikacja – przeczytaj o Nonviolent Communication.

Marshall Rosenberg wspierał się w nauczaniu Nonviolent Communication maskotkami żyrafy i szakala.

Żyrafa jest metaforą języka empatii. Ten ssak posiada największe serce ze ssaków lądowych. Wielkie serce jest ważne by można było objąć empatią cały świat. Szakal natomiast to drapieżnik, który poluje na swoje ofiary i chce udowodnić im za wszelką cenę, że to on ma rację.

W tym artykule chciałem pokazać Ci wyrażenia i zachowania charakterystyczne dla języka szakala. Czytając je zastanów się jakie emocje w Tobie wywołują. Pomyśl jak często słyszysz podobne słowa skierowane do Ciebie. A kiedy samemu/sama je stosujesz wobec innych  lub wobec samego/samej siebie?

Ocenianie – To jest głupie. Źle to robisz. Jesteś egoistą. Oni są chorzy psychicznie.

Sądy moralne – Nie powinnaś wydawać tyle pieniędzy. Powinnaś częściej odwiedzać swoją matkę. Nie można dziecku na tyle pozwalać. Należy zawsze przychodzić na czas.

Porównania – Żona Wojtka zapisała się na siłownię. Nie bądź jak Twoja matka. Widziałeś samochód Zbyszka? Kiedy ciebie będzie stać na zmianę samochodu?

Generalizacje – Nigdy nie można na ciebie liczyć. Ciągle ci się coś nie podoba. Wszyscy mężczyźni są tacy sami. Znowu się to samo.

Zniekształcenia – Chyba Ci na babci nie zależy skoro tak rzadko ją odwiedzasz? Jeśli mnie kochasz to kup mi te buty. Dobra żona to taka, która potrafi zadbać o swojego mężczyznę.

Żądania – Masz dzisiaj zrobić zakupy. Musisz mnie zawieźć do lekarza. Dzisiaj ty zostajesz z dziećmi.

Wzbudzanie poczucia winy – Jest mi przykro, że tak rzadko do mnie dzwonisz. O! przypomniałeś sobie wreszcie o mnie. Myślałam, że mogę na ciebie liczyć.

Groźby – Jeśli spóźnisz się jeszcze raz to koniec. Spróbuj jeszcze raz to zrobić. To ostatnia twoja szansa by to naprawić.

Liczebniki – To już 10 raz kiedy znowu popełniasz ten błąd. 100 razy Ci mówiłem, żebyś tego tak nie zostawiała. 1000 razy ci mówiłam, żebyś zmywał po sobie.

Pytania retoryczne – Ile razy mam Ci to powtarzać? Dlaczego te naczynia nie są w zmywarce? Skończyłeś?

Zaprzeczanie – Wcale tak nie było. Nie zgadzam się. Nie masz racji.

Zaprzeczanie emocjom – Nie bądź przewrażliwiona. Nie przesadzaj. Co się tak denerwujesz? Uspokój się.

Rezygnacja z kontaktu – foch, wyjście z pokoju i trzaśnięcie drzwiami, rozłączenie się podczas rozmowy telefonicznej;

Ludzie stosują taką formę komunikacji często z pozytywną intencją. Chcą by ktoś wreszcie coś zrozumiał lub zmienił swoje postępowanie. A jaki jest efekt? Pojawia się opór, gniew i riposta co zaognia konflikt zamiast go rozwiązać. Ewentualnie ktoś może zacząć siebie obwiniać i stworzy sobie wewnętrzny konflikt, który nie będzie dawać mu spokoju. W oby przypadkach pojawia się agresja – skierowana na zewnątrz lub uderzająca w siebie samego.

Kiedy słyszysz podobne słowa z ust innych ludzi to w jaki sposób wpływa to na relację z nimi? Co o nich myślisz? Co do nich czujesz? Jak wpływa to na relację z samym sobą? Jakie potrzeby nie są zaspokajane?

Język szakala zabija miłość do drugiego człowieka i do siebie samego. Świat staje się pusty, ponury i niebezpieczny. Karmieni językiem szakala sami zamieniamy się w drapieżnika, który zaczyna atakować innych i samego siebie. Być może warto przerwać to błędne koło? Co sądzisz?

A jakie wyrażenia w Tobie wywołują nieprzyjemne emocje? Dodaj komentarz i podziel się jeśli chcesz.

Myślę, że każdy z nas gdzieś w głębi serca dąży do tego cudownego stanu gdzie wszelkie troski życia przestałyby istnieć. Gdzie radość i spełnienie wypełniłoby każdą komórkę Twojego ciała. Jak być szczęśliwym?

Jedni szukają szczęścia poprzez zarabianie pieniędzy. Inni mówią, że pieniądze szczęścia nie dają. Ktoś, że najważniejsza jest rodzina i bliscy. Ktoś, że podstawa to możliwość samorealizacji i posiadanie takiej pracy, w której będziemy się spełniać. Ktoś, że 1000 likeów na Facebooku. Ktoś, że wszystko co nas otacza jest iluzją i prawdziwe wyzwolenie daje przekroczenie własnego Ego np. poprzez medytację. Ktoś, że dopiero służba Bogu pozwala osiągnąć dotknąć raju.

Tak wiele opinii, rad i różnych perspektyw, że można się w tym wszystkim pogubić. A ja w tym artykule też chciałbym dorzucić do tego swoje trzy grosze i przedstawić swoją perspektywę jak budować szczęście. Być może ta wiedza pomoże Ci odnaleźć się na swojej ścieżce do szczęścia, a być może jeszcze bardziej skomplikuje.

Wracając do tematu szczęścia – chciałem przedstawić to z perspektywy filozofii empatii, o której mówi Nonviolent Communication(NVC) (przeczytaj artykuł o Nonviolent Communication). Aby zrozumieć „jak działa” SZCZĘŚCIE warto przyjrzeć się temu co jest na drugim biegunie – CIERPIENIU.

NVC mówi, że każde zachowanie w naszym życiu to próba zaspokojenia naszych potrzeb. Potrzeby to nasze wewnętrzne stany niezaspokojenia, które często mylone są ze strategiami. Ktoś np. mówi, że potrzebuje podwyżki myśląc, że to jest jego potrzeba. Jednak pieniądze tak naprawdę są jedynie strategią, która ma pomóc zaspokoić jakieś potrzeby np. uznania (jako symbol tego, że Twoja praca daje wartość twojemu przełożonemu), bezpieczeństwa (opłata rachunków, raty kredytu, zakupy jedzenia itd.), relacji (żona będzie niezadowolona jeśli nie zabiorę jej do spa) itd..

Kiedy Twoje potrzeby są niezaspokojone, wtedy zaczynasz doświadczać cierpienia (lęku, frustracji, złości, bólu, smutku, żalu, poczucie winy, wstydu, obrzydzenia itd.). Jest to informacja zwrotna płynąca z Twojego ciała, która mówi Ci, żebyś zadbał o siebie. Natura dała Ci nieprzyjemne emocje po to byś przetrwał. Nieprzyjemne emocje nie są ZŁE – są potrzebne tylko trzeba umieć odczytać co chcą Ci zakomunikować.

Niestety wiele osób nie ma kontaktu ze swoimi potrzebami i uczuciami ze względu na to jak byli wychowywani. W naszej kulturze wrażliwość jest postrzegana jako SŁABOŚĆ, a dbanie o siebie za EGOIZM. W konsekwencji wiele osób nie potrafi usłyszeć czego tak naprawdę pragnie. Dlatego cierpi, bo nie ma szansy znaleźć odpowiednich strategii, które mogłyby zaspokoić te potrzeby. Zamiast tego skupia się jedynie na zasłyszanych intelektualnych koncepcjach, które mają (rzekomo) dać szczęście. Być może rodzice mówili Ci „Skończ dobre studia, znajdź dobrze płatną pracę załóż rodzinę i nic więcej do szczęścia nie będzie Ci potrzebne”. Oni robili to w dobrej wierze jednak w kompletnej nieświadomości swoich i Twoich potrzeb. Wierzyli, że wysokie stanowisko i dobrze płatna praca pozwoli im zdobyć uznanie i bezpieczeństwo finansowe. Pewnie nie są świadomi, że ich niski szacunek do siebie wynika z tego, że byli mocno krytykowani w dzieciństwie przez swoich rodziców (Twoich dziadków) i ich potrzeby nie były brane pod uwagę bo „dzieci i ryby głosu nie mają”. Dlatego wierzą, że dopiero odpowiednie stanowisko i pieniądze pozwolą im uzyskać szacunek, za którym tak bardzo tęsknią. Dlatego w trosce o Ciebie chcą narzucić Ci swój sposób myślenia. Niestety ich narzucanie odbiera Ci Twoją potrzebę autonomii, bo chcesz samemu stanowić o swoim życiu.

Poza tym, być może masz zupełnie inną perspektywę niż oni na temat uznania – że prawdziwe uznanie buduje się poprzez swoje czyny, a nie poprzez tytuł na wizytówce i wysokość wynagrodzenia. Być może sam siebie szanujesz i masz tę potrzebę zaspokojoną. Dlatego chciałbyś by praca zamiast uznania dawała Ci samorealizację. Ale oni tego nie rozumieją, nie słyszą Twoich potrzeb – nie widzą, że ich manipulacje, których intencją jest zaspokojenie potrzeby troski o Ciebie, tak naprawdę szkodzą Ci i psują się relację między wami.

Gdyby tylko zobaczyli, że to co robią kompletnie nie przybliża ich do zaspokojenia swoich potrzeb. Gdybyś Ty zobaczył swoje potrzeby oraz ich potrzeby. Gdybyście nawiązali głęboki dialog, gdzie każdy wyraziłby czego tak naprawdę pragnie. Że im chodzi tak naprawdę o uznanie, akceptację, szacunek, bycie branym pod uwagę, o troskę a nie o stanowisko i pieniądze. Że Tobie chodzi o samorealizację, autonomię, bycie branym pod uwagę, szacunek, uznanie, akceptację, relacje, a nie o buntowanie się przeciwko nim. Wtedy moglibyście dać sobie to czego tak naprawdę pragniecie. Zniknęłoby wiele napięcia. Wasze potrzeby miałyby szansę być zaspokojone. Podobny dialog można by nawiązać także z innymi ludźmi i z sobą samym, by zadbać o jak najwięcej potrzeb, które na ten moment nigdy nie miały szansy być wyrażone.

Ta wielka nieświadomość potrzeb wśród ludzi na świecie oraz brak umiejętności ich komunikowania sprawia, że tak wiele osób nieświadomie zadaje sobie nawzajem ból. Szczęście oddala się, pojawiają się nowe konflikty i coraz więcej nieporozumień, coraz więcej niezaspokojonych potrzeb i w konsekwencji coraz więcej cierpienia, które prowadzi do agresji i zadawania bólu. Wpadamy w będne koło destrukcji,

Dlatego jeśli chcesz być szczęśliwą osobą rozbudź swoją wrażliwość, która pomoże Ci odkryć jakie potrzeby w danej sekundzie wołają o zaspokojenie. Naucz się także wyrażać swoje potrzeby w taki sposób by inni mogli je usłyszeć. Naucz się odczytywać potrzeby innych ludzi, by inni mogli sami siebie usłyszeć. Wtedy stworzy się przestrzeń na to by zaspokoić więcej swoich potrzeb i doświadczać więcej przyjemnych uczuć, które płyną z zaspokojenia potrzeb. Jeżeli miałeś „trudne dzieciństwo” praca z  empatią może pomóc Ci uzdrowić psychiczne rany. Może być to bardzo ważne zanim w ogóle zaczniesz komunikować swoje potrzeby innym ludziom.

Warto też pamiętać, że życie to ciągły proces zmian oraz, że nie da się zaspokoić potrzeb raz na zawsze – „nie da się najeść na całe życie”. Prędzej czy później pojawi się głód – jeśli go poczujesz to wtedy wystarczy zrobić sobie kanapkę lub przygotować obiad. Podobnie z innymi potrzebami. Jest ich wiele – witalność, autonomia, szacunek, harmonia, bezpieczeństwo, duchowość, miłość, relacje, autentyczność, spójność, zdrowie, samorealizacja, piękno, seksualność, bycie usłyszanym i branym pod uwagę, przynależność, wygoda, świeżość, nowe doznania, rozwój, dotyk, bliskość itd.

Niektórych z nich nie da się zaspokoić natychmiast. Niektórych nie da się zaspokoić samemu. Ale świadomość ich oraz umiejętność wyrażania sprawi, że będziesz mógł zacząć budować takie strategie, które w przyszłości pozwolą zadbać o nie. A potem pewnie pojawią się nowe zmiany, które sprawią, że będzie trzeba zmodyfikować lub dotychczasowe strategie by zaspokajać swoje potrzeby. I tak do końca życia. Warto jednak podejść do swoich potrzeb holistycznie – dbać o wszystkie i na wielu poziomach. Nie ma ważniejszych i mniej ważnych potrzeb. Przeczytaj artykuł o potrzebach i sprawdź, o które dbasz, które pomijasz, za czym tęsknisz.

Jeśli interesuje Cię zgłębianie tematu Języka Empatii to zapisz się na prezentację klikając w „Zapisz się” na fioletowym pasku poniżej.